Είναι η Λαμία η silicon valley της Ελλάδας;

Χθες ανακοινώθηκαν οι βάσεις εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση. Μελετώντας κανείς τα νούμερα, σε συνδυασμό πάντα με τον αριθμό των φετινών εισακτέων, και συνεκτιμώντας και τις "στρατηγικές" κινήσεις διαφόρων τμημάτων τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε ότι το πεδίο της πληροφορικής στην ανώτατη εκπαίδευση παρουσιάζει διάφορα σοβαρά προβλήματα:

1. ​Η πληροφορική αν και σύγχρονο αντικείμενο χάνει τελευταία έδαφος στην προτίμηση των ​μαθητών, και το οξύμωρο είναι ότι επανέρχονται οι τάσεις για παραδοσιακές ειδικότητες της μηxανικής και των θετικών επιστημών, όπως π.χ. πολιτικός μηχανικός, φυσικός, χημικός, κ.α., οι οποίες, ειδικά εν καιρώ κρίσης, προσφέρουν πολύ λιγότερες επαγγελματικές διεξόδους. Υπό μία έννοια​ φαίνεται σαν να μην αντιλαμβάνονται οι μαθητές και οι γονείς τους τι ακριβώς πρεσβεύει η επιστήμη της πληροφορικής και ποιες είναι οι επαγγελματικές της προοπτικές. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην απουσία μιας ολοκληρωμένης πληροφορικής παιδείας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση που έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του αντικειμένου σε σχέση με τα παραδοσιακά μαθήματα θετικών επιστημών (μαθηματικά, φυσική, χημεία, κλπ).

​2. ​Ο αριθμός των εισακτέων σε τμήματα πληροφορικής-επικοινωνιών-υπολογιστών-ηλεκτρονικής συνεχίζει να αυξάνεται παρά την αδυναμία των τμημάτων να προσφέρουν ποιοτικές σπουδές και σύγχρονα εργαστήρια σε τόσους πολλούς φοιτητές​. Φέτος έχουμε 8.220 εισακτέους ​σε σύνολο 69.985​​ θέσεων ή αλλιώς 103.366 αποφοίτων λυκείου. Είναι αδιανόητο το 12% των θέσεων σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ ή αλλιώς το 8% όλων των αποφοίτων του λυκείου, να κατευθύνεται σε ένα μόνο πεδίο. Ως ​αποτέλεσμα αυτό συμπιέζει ακόμη περισσότερο τις βάσεις εισαγωγής και συνεπακόλουθα την αντίληψη που δημιουργείται στην κοινή γνώμη για το επίπεδο της πληροφορικής ως επιστήμης.

​3. Παρά τον πρόσφατο εξορθολογισμό του Σχεδίου "Αθηνά", εξακολουθούν να λειτουργούν υπερβολικά πολλά τμήματα που ασχολούνται με ​πληροφορική-επικοινωνίες-υπολογιστές-ηλεκτρονική. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, 45 τμήματα είναι πάρα πολλά. Η Αττική έχει 12 τμήματα, η Θεσσαλονίκη 6, η Λαμία 4, το Ηράκλειο 2 και τα Χανιά 2. Αυτό δε συμβαίνει σε κανένα άλλο επιστημονικό πεδίο. Στην πόλη της Λαμίας μόνο, υπάρχουν τέσσερα τμήματα σχετικά με υπολογιστές που θα δεχθούν φέτος 670 νέους φοιτητές, πράγμα αδιανόητο! Επιπλέον, υπάρχουν πολλά τμήματα που λειτουργούν σε πολύ μικρές πόλεις (π.χ. Ναύπακτος, Καρλόβασι, Άρτα, Καστοριά, Τρίπολη, Σπάρτη, Χαλκίδα) όπου κανείς κυριολεκτικά δεν θα έπαιρνε τη συνειδητή απόφαση να πάει, ούτε φοιτητής ούτε καθηγητής. Ακόμη και στην αμερική που υπήρχε παλιότερα η κουλτούρα να ιδρύονται κορυφαία πανεπιστήμια στη μέση του πουθενά (π.χ. Cornell, Dartmouth, Urbana-Champaign, κ.α.) σήμερα έχουν σοβαρό πρόβλημα να προσελκύσουν ή να διατηρήσουν τους κορυφαίους καθηγητές σε τέτοια μέρη. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα.

4. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που δεν έχει σοβαρή παραγωγή στην πληροφορική και η κουλτούρα μας είναι να μετράμε κυρίως τους τίτλους και τα πτυχία παρά τις πραγματικές γνώσεις, ο μαθητής προτιμάει να σπουδάσει σε τμήματα με μακροσκελή ονόματα και πολλαπλά γνωστικά αντικείμενα που θα του δώσουν την ψευδαίσθηση ότι έμαθε περισσότερα πράγματα και απέκτησε περισσότερα επαγγελματικά δικαιώματα. Ως αποτέλεσμα, τα τμήματα προκειμένου να γίνουν πιο ισχυρά και ελκυστικά, μετονομάζονται σε τμήματα μηχανικών ή/και κολλάνε στον τίτλο τους περισσότερα γνωστικά αντικείμενα με αποτέλεσμα να απαξιώνονται τα παραδοσιακά αμιγή τμήματα πληροφορικής και να αμφισβητείται στα μάτια της κοινής γνώμης η αυτοτέλεια και η αξία της πληροφορικής ως επιστήμης. Η διεθνής πρακτική λέει ότι το πτυχίο δεν ταυτίζεται με το όνομα του τμήματος αλλά απονέμεται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών (κατεύθυνση/major) που ακουλούθησε ο φοιτητής. Φανταστείτε τι θα συμβεί όταν τα ελληνικά τμήματα ηλεκτρολόγων μηχανικών ζηλέψουν το MIT και το UC Berkeley και μετονομαστούν και αυτά σε τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστήμης Υπολογιστών. Ποιος θα ενδιαφέρεται τότε να σπουδάσει σε ένα αμιγές τμήμα πληροφορικής και να εντρυφήσει σε ένα και μόνο γνωστικό αντικείμενο όταν στα ίδια χρόνια σπουδών θα μπορεί να πάρει πτυχίο υπερεπιστήμονα;

Όλα τα παραπάνω πρέπει να τα δούμε συνδυαστικά και αλληλένδετα, όχι ως μεμονωμένα προβλήματα. Δεν αρκεί να αλλάξουμε απλώς τα ονόματα των τμημάτων όπως έγινε στο Σχέδιο "Αθηνά". Απαιτείται ένας συνολικός ανασχεδιασμός των σπουδών πληροφορικής στην ανώτατη εκπαίδευση.