Εθνικός διάλογος για την παιδεία (μέρος Β)

Προτάσεις αναφορικά με την εκπαίδευση πληροφορικής (σε επίπεδο πρωτοβάθμιας και δια βίου μάθησης) στα πλαίσια του εθνικού διαλόγου για την παιδεία που διοργάνωσε το Υπουργείο Παιδείας το 2005

1. Υποχρεωτική Εκπαίδευση συνεπάγεται Πληροφορική Παιδεία

Η Πληροφορική παιδεία δεν είναι πια δεξιότητα ή προνόμιο των λίγων αλλά απαίτηση που εντάσσεται στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Κανείς δε θα ρωτήσει έναν απόφοιτο λυκείου αν γνωρίζει να γράφει, να διαβάζει και να κάνει αριθμητικές πράξεις διότι είναι αυτονόητα. Το ίδιο αυτονόητα λοιπόν θα έπρεπε να είναι και η γραφή, η ανάγνωση και οι αριθμητικές πράξεις στη νέα ψηφιακή εποχή, την εποχή της πληροφορικής. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η Πληροφορική δεν είναι πια το μέλλον αλλά το ίδιο το παρόν, η εποχή που ζούμε για περισσότερο από μια δεκαετία. Μην επιτρέψουμε να χαθεί περισσότερος χρόνος. Η εκπαίδευση στην πληροφορική και τις ψηφιακές τεχνολογίες πρέπει να καταστεί αναπόσπαστο μέρος όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, από την πρώτη δημοτικού μέχρι την τελευταία τάξη του λυκείου. Και εδώ είναι που πρέπει να προσέξουμε για να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Μην αφήσουμε την πληροφορική να γίνει ένα δεύτερο μάθημα ΣΕΠ, όπου θα λέει ο καθηγητής “παίξτε στον υπολογιστή, αλλά μην κάνετε φασαρία”. Αν η έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού οδήγησε δυστυχώς ολόκληρες γενεές μαθητών στην απαξίωση της επιλογής του κατάλληλου επαγγέλματος, τότε οι συνέπειες από την έλλειψη πληροφορικής παιδείας θα είναι ολέθριες για τους μαθητές που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την Κοινωνία της Πληροφορίας που τρέχει με αχαλίνωτους ρυθμούς. Τέτοια λάθη δεν επιτρέπεται να επαναληφθούν. Πρέπει η πληροφορική να καταστεί στη συνείδηση μαθητών, γονέων και καθηγητών ως ένα μάθημα εξίσου σημαντικό με τη Νεοελληνική Γλώσσα, τα Μαθηματικά και την Ιστορία. Όπως κανείς δεν αμφισβητεί τις συνέπειες της απουσίας αυτών των μαθημάτων από την εκπαίδευση των παιδιών μας, έτσι θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε επιτέλους και τις συνέπειες που θα επιφέρει η απουσία ολοκληρωμένης πληροφορικής παιδείας. Μιας πληροφορικής παιδείας που δε θα είναι πια πιλοτικό μάθημα σε προνομιούχα σχολεία ή μάθημα επιλογής στην τελευταία μόνο τάξη, αλλά ένα μάθημα με άρτια δομή, ροή και πλήρως εναρμονισμένο με την υπόλοιπη υποχρεωτική παιδεία σε ΟΛΕΣ τις τάξεις της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό είναι το ΠΑΡΟΝ που θα έπρεπε να οραματιζόμαστε!

2. Πιστοποίηση Πληροφορικής Παιδείας

Καλά όλα αυτά και μακάρι να ήταν ήδη πραγματικότητα, διότι όσο γρηγορότερα υλοποιηθούν τόσο λιγότερο θα έχουν μείνει πίσω στις εξελίξεις οι επόμενες γενεές. Τι γίνεται όμως ΤΩΡΑ; Τι γίνεται με τους εκατοντάδες χιλιάδες νέους που ατύγχησαν να έχουν τη βασική αυτή πληροφορική παιδεία που η σύγχρονη κοινωνία και εργασία τόσο επιτακτικά απαιτούν; Τι γίνεται με τους χιλιάδες εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας που οι ανάγκες της σύγχρονες εργασίας τους αναγκάζουν να επιμορφωθούν στη Χρήση των Υπολογιστών και της Πληροφορικής γενικότερα; Κάθε ένας και με κάθε τρόπο προσπαθεί να μάθει την Πληροφορική που κανείς δεν του έμαθε, και να προλάβει τις εξελίξεις που τόσο τον απειλούν. Και ποιες είναι αυτές; Είναι οι διαγωνισμοί του Δημοσίου αλλά και Ιδιωτικού τομέα. Είναι η ανάγκη διατήρησης των θέσεων εργασίας που πολλοί ήδη κατέχουν. Είναι το δικαίωμα στην εξέλιξη και την προαγωγή. Είναι γενικά όλες εκείνες οι καταστάσεις όπου η απουσία πληροφορικής παιδείας σου παίρνει πίσω το εισιτήριο για ένα καλύτερο αύριο. Τι κάνουν λοιπόν όλοι αυτοί όταν βλέπουν το εργασιακό τους μέλλον να κρέμεται από μία κλωστή, όταν βλέπουν να διακυβεύεται η ίδια τους η ζωή; Φυσικά τα ΠΑΝΤΑ! Πολλοί διάβασαν από μόνοι τους. Άλλοι πήραν μαθήματα από κάποιο γνωστό ή φίλο. Άλλοι παρακολούθησαν κάποιο σεμινάριο. Άλλοι πήγαν σε κάποιο φροντιστήριο. Άλλοι προσπάθησαν να πάρουν κάποιο αναγνωρισμένο πιστοποιητικό, και άλλοι προσπάθησαν να το αγοράσουν! Όλοι αυτοί όμως έχουν κάτι κοινό, την ανάγκη να επιμορφωθούν και να πιστοποιηθούν για τις βασικές τους γνώσεις στην Πληροφορική. Μπορεί η χώρα μας να τους στέρησε αυτή τη γνώση, αυτό όμως που οφείλει έστω και την ύστατη στιγμή να πράξει, είναι να εγγυηθεί την αξιοπιστία και τη συγκρισιμότητα των γνώσεών τους. Υπάρχει ανάγκη για ένα σύστημα πιστοποίησης που θα είναι αδιάβλητο, καθολικό για όλη τη χώρα και δε θα απαιτεί την επιπρόσθετη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών – αρκετά τους έχει ήδη στοιχίσει η επιμόρφωση που ανέλαβαν με δική τους πρωτοβουλία. Υπάρχει ανάγκη για ένα σύστημα που θα προσφέρει τα ίδια μέτρα και σταθμά σε όλους, ένα σύστημα πιστοποίησης όπου οι διαφορετικές γνώσεις και δεξιότητες στη χρήση των υπολογιστών και της πληροφορικής θα είναι συγκρίσιμες μεταξύ των πολιτών. Ένα τέτοιο σύστημα πιστοποίησης, τη δεδομένη χρονική στιγμή, και δεδομένης της κοινωνικο-οικονομικο-πολιτικής διάρθρωσης της Ελλάδας, δε θα μπορούσε να προσφερθεί παρά μόνο από έναν δημόσιο φορέα. Όσο η Ελλάδα θα βασίζεται στη δημόσια δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από το δημοτικό μέχρι το διδακτορικό, δεν είναι δυνατόν να επιτρέψουμε την οικονομική και μόνο ιδιοτέλεια κάποιων εταιρειών. Στερήσαμε από τους πολίτες το βασικότερο σύγχρονο αγαθό, αυτό της πληροφορικής παιδείας, μην τους στερήσουμε λοιπόν και την αξιοκρατική, αδιάβλητη και ισότιμη πιστοποίηση των γνώσεών τους. Τέτοια λάθη δε συγχωρούνται!

3. Διδασκαλία Πληροφορικής αποκλειστικά από Πληροφορικούς

“Με όποιον δάσκαλο καθήσεις τέτοια γράμματα θα μάθεις”, λέει πολύ σωστά μια σοφή παροιμία. Φανταστείτε το παιδί σας στο σχολείο να διδάσκεται τα μαθηματικά από το γεωλόγο και την ιστορία από τον οικονομολόγο. Ποιος γονιός θα έστελνε το παιδί του σε ένα τέτοιο σχολείο; Κι όμως, κάτι τέτοιο συμβαίνει εδώ και 15 χρόνια στην Πληροφορική. Με το πρόσχημα της έλλειψης Πληροφορικών παίζονται πολιτικά παιχνίδια στις πλάτες των αθώων παιδιών. Και ξέρετε ποια είναι η κλασική δικαιολογία; “Η Πληροφορική που διδάσκεται στα σχολεία είναι αρκετά απλή ώστε να τη διδάξουν και οι πτυχιούχοι Μειωμένων Προσόντων”. Παραδεχόμαστε δηλαδή ότι βάζουμε τα ακατάλληλα άτομα να διδάξουν πληροφορική στα παιδιά μας. Γιατί δεν κάνουμε το ίδιο και με τα μαθηματικά ή την ιστορία; Ποιος από εμάς δε θα μπορούσε να διδάξει τη στοιχειώδη αριθμητική του Δημοτικού και του Γυμνασίου; Ποιος από εμάς δε θα μπορούσε να διαβάσει την ιστορία και να πάει να την επαναλάβει την επομένη μέρα στο σχολείο; Αν αυτό ήταν τα μαθηματικά και η ιστορία τότε δε θα στέλναμε τα παιδιά μας στο σχολείο, θα τα κρατάγαμε στο σπίτι μήπως και μάθουν τίποτα παραπάνω! Η ικανότητα ενός δασκάλου δεν είναι η τυφλή αναπαραγωγή στοιχειωδών γνώσεων, αλλά ούτε και η ικανότητα να απαλλαγείς από μία τάξη βάζοντας τους μαθητές να παίξουν με τον υπολογιστή για να κρύψεις την άγνοιά σου. Ο πραγματικός δάσκαλος είναι αυτός που έχει μάθει δέκα πράγματα για να διδάξει μόνο το ένα. Είναι αυτός που θα προάγει το μάθημα και θα οδηγήσει τη σκέψη των μαθητών σε ένα επίπεδο πέρα από εκείνο της ανούσιας παπαγαλίας. Η γνώση δεν αποκτιέται από τα τυπωμένα γράμματα στις σελίδες ενός βιβλίου και μόνο, αλλά από τον τρόπο που αυτά θα εμφυσηθούν και στη συνέχεια θα απορροφηθούν από έναν άνθρωπο. Αν ο “δάσκαλος” έμαθε απλώς να χειρίζεται επιφανειακά μια εφαρμογή υπολογιστή, τότε πως είναι δυνατόν αυτός ο “δάσκαλος” να ερεθίσει τη σκέψη και να οδηγήσει τους μαθητές στη βαθύτερη κατανόηση των προβλημάτων που μια επιστήμη καλείται να λύσει; Εκτός κι αν δεν πιστεύουμε ότι η Πληροφορική είναι επιστήμη. Εκτός κι αν πιστεύουμε ότι η Πληροφορική είναι όντως η ώρα του παιδιού και του χαβαλέ! Αν πιστεύουμε κάτι τέτοιο τότε είμαστε σύμφωνοι, βάλτε να τη διδάξουν οι φιλόλογοι, οι γεωλόγοι, οι οικονομολόγοι, και όποιοι έχουν κάποιο κενό στην ώρα τους, διότι δε θα είχε καμία απολύτως διαφορά! Αλλά κανείς δεν πιστεύει κάτι τέτοιο. Απεναντίας μάλιστα. Αν τα μαθηματικά και η ιστορία ξεδιπλώνονται σε μία εκπαιδευτική διάσταση, η πληροφορική έχει από μόνη της πολλαπλές διαστάσεις. Αν η νεοελληνική γλώσσα και η πολιτική οικονομία έχουν πια σταθεροποιηθεί ως γνωστικά αντικείμενα, η πληροφορική τώρα μόλις γνωρίζει την άνθισή της. Αν τα γαλλικά και τα αρχαία πλέουν σε ήρεμα νερά, η πληροφορική έχει τέτοια δυναμική που προκαλεί τεράστια κύμματα σε κάθε έκφανση της σημερινής κοινωνίας. Πως είναι λοιπόν δυνατόν ένα τέτοιο αντικείμενο να επιτρέπουμε να το διδάσκουν οποιοιδήποτε άλλοι από τους πλέον αρμόδιους, τους καθηγητές Πληροφορικής. Αυτούς, που δεν παρακολούθησαν απλώς ένα σεμινάριο για “επεξεργασία κειμένου”, αλλά αφιέρωσαν τις σπουδές τους και την επαγγελματική τους σταδιοδρομία στην Επιστήμη της Πληροφορικής. Είναι αδιανόητο λοιπόν και πρέπει να κλείσει ευθύς αμέσως το παράθυρο αυτό που επιτρέπει σε άσχετους να διδάσκουν τα παιδιά μας Πληροφορική στα σχολεία. Όπως όλα τα μαθήματα έτσι και την Πληροφορική πρέπει να τη διδάσκουν οι πτυχιούχοι Πληροφορικής και μόνο.